Wat heeft de IT-wetgeving te zeggen over mobiliteit en logistiek?

Aline Klingenberg (Hoogleraar Onderwijsinnovatie, datadelen en communicatierecht) en Gerard Ritsema van Eck (Universitair docent en post-doc IT-recht) zijn vanuit de Rechtenfaculteit betrokken bij het SMiLES project. Ze kijken met een juridische blik naar de vraagstukken van mobiliteit en logistiek, en dan met name vanuit het IT-recht. Er zijn veel nieuwe ontwikkelingen in de sector, zoals autonoom rijden, vervoer via drones, schepen op waterstof en datadelen. Voor al deze onderwerpen bestaat vaak nog geen wetgeving, omdat het zich nog in de innovatiefase bevindt. Aline geeft aan dat het IT-recht zich steeds afvraagt wat de publieke waarden zijn, met andere woorden wat zijn de belangrijke normen en waarden van onze samenleving die altijd zouden moeten gelden en die juridisch beschermd moeten worden. 

SMiLES
Aline is vanaf de start in november 2019 bij SMiLES betrokken, maar eigenlijk al langer. Ze heeft ook geholpen bij de totstandkoming van het project; bij het schrijven van het proposal en het benaderen van de praktijkpartners. Gerard kwam in mei 2022 het project versterken. Het is voor hen beide belangrijk om up-to-date te blijven wat er gebeurt bij de praktijkpartners in het project. En daarnaast wat er gebeurt bij andere faculteiten. Aline: “Door SMiLES heb ik heel veel mensen binnen de RUG en andere faculteiten leren kennen”. 

Enkele hobbels op de weg
Het project heeft wel wat hobbels gekend. Al vrij snel na de kick off in november 2019 kreeg het project door de Covid-pandemie te maken met een lockdown. “Dan merk je wel dat het veel lastiger is om op afstand nieuwe contacten te leggen” geeft Aline aan: “Het was makkelijker geweest als je elkaar al van tevoren kende.” 

Slimme lantaarnpalen mag dat?
Gelukkig gingen er ook veel dingen wel goed. Zo heeft junior onderzoeker Iris Staalman samengewerkt met de gemeente Oldambt, samen met twee studentonderzoekers in een onderzoek naar slimme lantaarnpalen. De gemeente had de beschikking gekregen over een aantal lantaarnpalen waar verschillende sensoren in geklikt konden worden, zoals camera’s of microfoons. De gemeente wilde deze slimme functionaliteiten inzetten in de bestrijding van illegale afvaldumping, uitgaansoverlast en bij het in kaart brengen van verkeerstromen. Hoe mooi dat misschien ook klinkt, dit moet natuurlijk wel voldoen aan de privacywet. Door overal camera’s op te hangen, worden er meer persoonsgegevens verzameld dan noodzakelijk. “Het is als het ware schieten met een kanon op een mug en dat mag niet in het privacyrecht”, vat Gerard samen. 

Demo’s bij KPN
Op dit moment komt Gerard regelmatig bij praktijkpartner KPN om een demo te geven tijdens de KPN-kennissessies die op de vrijdag in het kantoor in Amsterdam voor de vrijdagmiddagborrel georganiseerd worden. Geïnteresseerden kunnen binnenlopen voor een update op het juridische vlak. 

Toekomstig onderzoek
Ook staan er nog mooie samenwerkingen op stapel. Zo zullen er dit studiejaar studenten stage lopen bij de Provincie Groningen en onderzoek doen naar de mogelijkheden van een volledig autonome Vertiport, een plek waar drones verticaal kunnen opstijgen en landen. Een andere student wil zich graag gaan verdiepen in de mogelijkheden van het datadelen tussen bedrijven. Er liggen dus nog mooie onderzoeken in het verschiet! 

----------------------------
Over SMiLES
SMiLES (Shared Connectivity in Mobility and Logistics Enable Sustainability) is een 5 jarig duurzaamheidsproject op het gebied van mobiliteit en logistiek wordt gefinancierd door de praktijkpartners, NWO en het Ministerie van I&W. Tot december 2024 werken verschillende faculteiten van de RUG, Hanze en Noorderpoort samen met praktijkpartners om vraagstukken rond vervoer en transport vanuit de praktijk te onderzoeken in living labs.